Waarom is er zoveel leed?

Dagelijks zien wij leed in de wereld of ervaren wij pijn in ons eigen leven. Dat roept veel vragen op over God en zijn houding. Sommige vragen zijn te beantwoorden, andere helaas niet.

Waar is God?

'Als God dan alwetend en almachtig is, waarom doet hij niets?' is een veelgehoorde vraag. Of 'Waarom staat God toe dat dit (met mij) gebeurt?'

De Bijbel over leed

In de Bijbel wordt een heel hoofdstuk aan deze vraag gewijd. In het boek Job zien wij hoe Job, een rechtvaardig mens, alles kwijt raakt. Zijn rijkdom, zijn kinderen en zijn gezondheid. Bovendien tergt zij vrouw hem, door op te merken 'Blijf je nog steeds gelovig, ondanks alles wat je moet meemaken?'.

Waarom ik?

Job is geen 'heilig boontje'. Ook hij vraagt zich af: 'Waarom ik?' en 'Wat heb ik misdaan?'.

Zonden

Enkele van Jobs vrienden denken het antwoord te weten. 'Je hebt vast gezondigd', zeggen zij. Toch blijkt dat niet het geval te zijn.

Antwoord 1: Zonden kunnen de oorzaak van persoonlijk leed zijn, maar dat geldt zeker niet in alle gevallen. Is dit wel aan de orde? Toon berouw, beleid je zonden en God vergeeft je.

Trots of hoogmoed

Een jonge man, Elihu, zegt Job dat zijn trots of hoogmoed de oorzaak is van zijn lijden.

Antwoord 2: Hoogmoed kan een oorzaak zijn, omdat wij denken het leven wel zonder God aan kunnen. Maar alle hoogmoed en trots leidt per definitie niet tot leed of lijden!

Vooral als het goed met ons gaat, lijken wij God niet nodig te hebben. Toch is dit ook bij Job niet de oorzaak.

Eigen schuld

Antwoord 3: Soms zijn wij zelf de oorzaak van ons leed of doen andere mensen ons iets aan. Denk aan een ongezond leven, milieuvervuiling, een dronkenman achter het stuur, wonen in onveilige gebieden, overheersing tijdens oorlogen, enz.

God staat het toe

In het Bijbelboek Job zien wij dat de satan gelooft dat Job zijn vertrouwen in God zal verliezen als hij alles verliest. God staat toe dat de satan hem veel leed berokkend. Job vraagt zich af 'Waarom?', maar blijft zijn vertrouwen op God stellen.

Geen antwoord: God geeft Job geen antwoord. Geloof in God garandeert geen persoonlijke voorspoed.

Of toch een antwoord?

Regelmatig zie je dat mensen die met veel (persoonlijk) leed te maken hebben (gehad), achteraf en soms veel later inzien waarom dit nodig was. God kent de toekomst en weet soms waarom hij je nu niet helpt. Maar soms krijg je dat antwoord ook niet. Dit blijft ook voor mij een groot raadsel en een grote vraag.

Geen goede reden, geen bewijs tegen God

Als je (nu) geen goede reden kunt bedenken, dan wil dat nog niet zeggen dat er geen goede reden is! Alleen wij kunnen hem (nu) niet bedenken.

Uit het verhaal van Jozef blijkt bijvoorbeeld dat deze eerst slaaf werd, toen jaren in de gevangenis zat, om uiteindelijk zijn volk te kunnen redden van de hongersnood. Dat had hij gedurende al die jaren van pijn nooit kunnen bedenken!

Het ontbreken van een rede is daarom geen bewijs tegen God, maar eerder een aanwijzing dat ons denkvermogen grenzen kent, waarboven God ver uit gaat!

Job

In het geval van Job zou je kunnen zeggen dat zijn leed, ons heel veel leert over welke oorzaken aan leed ten grondslag kunnen liggen. Maar ook dat God soms niet antwoord. Job werd later wel opnieuw rijk gezegend.

Tot slot: niet oordelen

Het is tot slot erg belangrijk om op te merken dat het verhaal van Job ons ook leert dat wij niet snel andere mensen van zonde of hoogmoed moeten betichten. Alleen diegene die zelf het leed ondergaat, kan soms, achteraf de oorzaak en/of het doel aanwijzen. Dat mogen wij nooit over en ander uitspreken!